Nişasta bitkisel kökenli bir karbonhidrat polimeridir ve birçok gıdada kullanılır. Bu polisakkarit, bitkilerde enerji depolama olarak kullanılır ve nişastalı bitkilerin en yaygın örnekleri, patates, mısır, buğday, pirinç, arpa ve yuca gibi bitkilerdir.
Nişasta, bitkilerde, özellikle bu bitkilerin yumrularında veya tohumlarında depolanır. Nişasta, bitki hücrelerinde küçük parçacıklar halinde depolanır ve bu parçacıklar, bitki ihtiyaç duyduğunda sindirilir ve salınır.
Nişasta üretimi, bitki tohumlarının veya yumrularının öğütülmesi veya ezilmesi ile başlar. Karışımı homojen hale getirmek için bitki materyali su ile karıştırılır. Bu karışım daha sonra nişasta parçacıklarını ayırmak ve saflaştırmak için süzülür. Nişasta daha sonra kurutulur ve toz haline getirilir.
Endüstriyel olarak, nişasta ayrıca bazı enzimlerle hidrolize edilerek daha küçük glikoz molekülleri elde edilebilir. Bu yöntemle elde edilen glikoz, gıda endüstrisinde şeker olarak kullanılır.
Nişasta Nedir?
Nişasta, bitkilerde bulunan bir karbonhidrat polisakkarittir. Bitkiler tarafından üretilen glukozun uzun zincirler halinde birleşmesiyle oluşur ve bitkilerin besin depolama şeklidir. Nişasta, patates, mısır, buğday, pirinç, yulaf ve arpa gibi birçok bitkide bulunur. Nişasta un, makarna, kurabiye, kraker, ekmek, kraker, patates cipsi gibi gıda sektörünün birçok ürününde kullanılmaktadır. Aynı zamanda nişasta ilaç, tekstil, kağıt ve diğer sektörlerde de kullanılmaktadır.
Nişasta Nasıl Yapılır?
Nişasta, bitkisel kaynaklı bir karbonhidrat türüdür ve buğday, mısır, patates, yuca, pirinç gibi birçok bitkide bulunur. Nişasta yapımı, bitki özlerinin suda kaynatılması ve daha sonra suyunun süzülmesi işleminden oluşur. İşte adım adım nişasta yapmak:
Malzemeler:
- Nişastalık bitki özü (buğday, mısır, patates, yuca, pirinç vb.)
- Su
Yapılışı:
- Nişastalık bitki özünü yıkayın ve ince ince dilimleyin.
- Dilimlenmiş bitki özlerini bol suda yıkayın ve ardından tencereye koyun.
- Tencereye yeterli miktarda su ekleyin ve karıştırın.
- Bitki özlerini kaynatın ve sürekli karıştırın. Yaklaşık 20-30 dakika kaynatın.
- Kaynatma işlemi bittikten sonra, bitki özlerinin suyunu süzün. Bu işlem için özel bir süzgeç kullanabilirsiniz.
- Suyu süzülen bitki özlerini tekrar tencereye koyun ve kısık ateşte pişirmeye devam edin. Bu işlem nişastanın kristalleşmesine yardımcı olacaktır.
- Bitki özleri piştikten sonra tencereyi ocaktan alın ve soğumaya bırakın.
- Soğuduktan sonra, nişasta kristalleri elde etmek için bitki özlerini ezin veya öğütün.
- Elde edilen nişasta kristalleri bir bez yardımıyla süzün ve daha sonra kurumaya bırakın.
Nişasta yapımı oldukça basit bir işlem olsa da bitki özlerinin cinsine göre süreler değişebilmektedir. Ayrıca nişastanın kullanım amacına göre farklı yöntemler de kullanılabilmektedir. Örneğin, nişastanın daha ince kristaller halinde olması gerekiyorsa öğütme daha uzun sürebilir.
Nişasta Ne İşe Yarar?
Nişasta, bitkilerin enerji depolama molekülüdür. İnsanlar için önemi ise, nişasta içeren gıdaların sindirim sırasında glukoz açığa çıkararak enerji sağlamasıdır. Nişasta ayrıca gıdanın bileşimini düzenler ve sıcaklık direncini sağlar. Sanayide nişasta, tutkal, tekstil ve kağıt sanayi gibi birçok alanda kullanılmaktadır.
Nişasta Çeşitleri Nelerdir?
Nişasta, bitkilerde bulunan bir karbonhidrattır ve genellikle gıda endüstrisinde kullanılan bir bileşendir. Nişastalar, bitki türüne ve kullanım amacına göre değişiklik gösterir. En yaygın nişasta çeşitleri şunlardır:
- Patates nişastası: Patates nişastası, düşük protein içeriği nedeniyle jelleşme özelliğine sahip bir nişastadır. Bu nedenle unlu mamullerde, soslarda ve çorbalarda sıklıkla kullanılır.
- Mısır Nişastası: Mısır nişastası, yüksek şeker içeriği nedeniyle tatlandırıcı olarak kullanılabileceği gibi, yapışkan ve dengeleyici özelliğinden dolayı da gıda endüstrisinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
- Buğday nişastası: Buğday nişastası kalın bir jel oluşturduğu için kremalı tatlılarda, çorbalarda ve unlu mamullerde sıklıkla kullanılır.
- Pirinç nişastası: Pirinç nişastası diğer nişastalara göre daha az jelleştiğinden çorbalarda, tatlılarda ve soslarda sıklıkla kullanılır.
- Yuca Nişastası: Güney Amerika’ya özgü bir bitki olan Yuca, nişasta elde edilen bir bitkidir. Yuca nişastası, glüten içermediği için genellikle glüten intoleransı olan kişiler için bir alternatif olarak kullanılır.
- Tatlı patates nişastası: Tatlı patates nişastası daha tatlı bir tada sahiptir ve genellikle unlu mamullerde kullanılır.
- Araco Nişastası: Araco ağacından elde edilen nişasta, gıda endüstrisinde genellikle şekerli gıdalarda kullanılır.
- Ararot Nişastası: Ararot bitkisinin köklerinden elde edilen nişasta, düşük protein içeriği ve ince dokusu nedeniyle bebek mamalarında ve diğer hassas gıdalarda sıklıkla kullanılır.