Laktoz intoleransı, bir insanın laktoz molekülünü parçalayamaması sonucu oluşan bir durumdur. Laktoz, süt ve süt ürünlerinde bulunan bir şekerdir. İnsanların bazıları, laktozu parçalamak için gerekli olan laktaz enzimini yeterli miktarda üretemezler. Bu nedenle, süt ve süt ürünleri tüketildiğinde sindirim sistemi tarafından emilmemiş olan laktoz, bağırsaklarda fermente olur ve şişkinlik, karın ağrısı, ishal, gaz ve kabızlık gibi belirtilerle kendini gösterir.
Bu belirtiler genellikle yemeğin tüketildiği anda veya birkaç saat sonra başlar. Semptomların şiddeti kişiden kişiye değişebilir ve tüketilen laktoz miktarına göre de değişebilir.
Laktoz intoleransının teşhisi, genellikle semptomların varlığı ve süt ve süt ürünlerinden kaçınma yoluyla konulur. Ancak, daha kesin bir teşhis için bazı testler yapılabilir.
Laktoz İntoleransı Nedir?
İnsan vücudunda laktoz (süt şekeri) adı verilen bir maddeye karşı oluşan bir alerjidir. Bu durumda, sindirim sistemi laktozu parçalayamadığından, vücutta sindirim sistemi sıkıntılarına yol açar. Bu sıkıntılar arasında sindirim sistemi rahatsızlıkları, karın ağrısı, gaz, şişkinlik, ishale neden olabilecektir. Bu nedenle, laktoz intoleransı olan kişilerin süt ürünlerini sınırlandırması gerekmektedir. Ancak, laktoz intoleransı olan kişiler süt ürünleri yerine, laktoz içermeyen süt ürünleri tüketebilirler.
Laktoz İntoleransı Belirtileri Nelerdir?
- Karnın şişmesi
- Gaz yapma
- Kabızlık
- İshal
- Karın ağrısı
- Bulantı
- Mide rahatsızlığı
- Baş ağrısı
- Halsizlik
- Cildin kuruması veya kaşıntısı.
Laktoz İntoleransı Neden Olur?
Laktoz intoleransı, laktoz enziminin eksikliğinden kaynaklanır. Bu enzim, süt ve süt ürünlerindeki laktozu parçalayarak, glukoz ve galaktoz gibi enerji verici şekerlere dönüştürür. Eksiklik durumunda, laktoz vücutta emilemez ve bağırsakta oluşan gaz, şişkinlik, karın ağrısı, ishal ve kabızlık gibi semptomlar ortaya çıkar.
Genetik olarak kalıtsal olabilir ancak bazı durumlarda, bazı hastalıklar, ilaçlar, travmalar veya bağırsak ameliyatları sonucu da ortaya çıkabilir. Ayrıca, bazı kültürlerde badem sütü tüketiminin az olması nedeniyle, laktoz intoleransı sıklıkla görülür.
Laktoz İntoleransı Tanısı Nasıldır?
Laktoz intoleransı tanısı, genellikle bir takım belirtilerin varlığı, fiziksel muayene ve laboratuvar testleriyle konur. Aşağıdakiler laktoz intoleransının tanısı için kullanılan yöntemlerden bazılarıdır:
- Belirti Temelli Tanı: Bu yöntem, laktoz intoleransı belirtilerinin varlığına dayanır. Bu belirtiler arasında şişkinlik, gaz, karın ağrısı, kramp, ishal gibi yan etkiler yer alır.
- Laktoz Tolerance Testi: Bu testte kişiye laktoz içeren bir içecek içirilir ve vücudun laktozu nasıl metabolize ettiği ölçülür. Eğer kişinin vücudunda yeterli miktarda laktoz intolerans enzimi (laktaz) yoksa, vücudun laktozu parçalamaması sonucu şeker içeriği kan düzeylerinde yükselir.
- Genetik Test: Bu test laktoz intoleransının genetik sebeplerini araştırmak için kullanılır. Bu testler, kişinin laktaz genindeki değişiklikleri veya yokluğunu tespit eder.
- İntestinal Mukoza Örneklemesi: Bu test, kişinin barsaklarındaki laktaz enzimi düzeylerini ölçmek için kullanılır. Bu testler, kişinin barsaklarındaki laktaz enzimi düzeylerini ölçer ve böylece laktoz intoleransının derecesini belirler.
Laktoz İntoleransı Testi Nasıl Yapılır?
aşağıdaki adımları inceleyebilirsiniz;
- Öncesinde gerekli olan birkaç gün süreyle laktoz içermeyen diyet yapılır.
- Test için alınacak olan sıvı (örneğin, laktozlu süt) içilir.
- Test sonrası 2-4 saat içinde kişinin sindirim sistemi üzerinde oluşabilecek herhangi bir reaksiyonlar (kabızlık, gaz, karın ağrısı, ishalle) izlenir.
- Sonuçlar doktor tarafından değerlendirilir ve tedavi yoluna göre karar verilir.
Ayrıca, laktoz intoleransı testi için genetik testler veya laktaz enzim aktivitesi ölçen testler de kullanılabilir. Bu testler doktorunuz tarafından yapılabilir ve sonuçlar daha spesifik bir şekilde değerlendirilebilir.
Laktoz İntoleransı Tedavisi Nasıldır?
Laktoz intoleransı tedavisi genellikle laktoz alımının sınırlandırılmasıyla başlar. Besinlerdeki laktoz miktarının bilinmesi önemlidir, bu nedenle laktozlu ürünleri tüketenlerin etiketleri dikkatlice okuması gerekir. Ayrıca laktoz intoleransı olanların laktaz enzim takviyeleri almaları da önerilmektedir. Bu takviyeler laktozun sindirimini sağlayarak semptomların giderilmesine yardımcı olabilir. Alerjik reaksiyonların oluşmasını önlemek için laktozlu ürünlerin kademeli olarak tüketilmesi de önerilmektedir.
Laktoz İntoleransı Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Laktoz intoleransı tedavi edilmezse, kişi sürekli olarak laktoz içeren gıdalardan kaynaklanan sindirim sorunları yaşayabilir. Bu sorunlar arasında baş ağrısı, karın ağrısı, kabızlık, ishal, gaz ve karın şişliği gibi belirtiler yer alabilir. Ayrıca, laktoz intoleransı tedavi edilmezse kişinin vücutta yeterli miktarda kalsiyum alması da zor olabilir ve kemik sağlığının zarar görmesine neden olabilir. Bu nedenle, laktoz intoleransı tanı alan kişilerin laktoz içeren gıdalardan uzak durmaları ve alternatif gıdalar tüketmeleri önerilir.
Laktoz İçeren Gıdalar Nelerdir?
- Süt ve süt ürünleri (yoğurt, peynir, krema, dondurma)
- Taze ve kurutulmuş meyveler (şeftali, elma, üzüm, muz)
- Şekerlemeler (çikolata, kraker, bisküvi)
- Erişte, makarna ve bazı ekmeğimler
- Et, balık ve tavuk gibi protein kaynaklarının içerdiği soslar
- Yulaf ezmesi ve yulaf ezmesi içeren gıdalar
- Karamel, dondurma, kahve ve çikolatalı soslar gibi yiyecekler.
Laktoz İntoleransına Ne İyi Gelir?
- Laktoz intoleransı olan kişiler, laktoz içeren gıdaları azaltmalı veya tamamen bırakmak zorunda kalabilirler. Alternatif olarak, laktoz içermeyen gıdalar kullanabilirler.
- Laktoz enzimi içeren ilaçlar kullanarak laktoz içeren gıdaları yiyebilirler.
- Düzenli egzersiz yapmak: Düzenli egzersiz, sindirim sisteminin daha iyi çalışmasını sağlar ve laktoz intoleransının belirtilerini azaltır.